کد مطلب:106578 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:151

[صفحه 1]

گفتار آن حضرت روایت شده است كه امام این كلام را هنگام دفن سرور زنان فاطمه (ع) در حالی كه گویی با پیامبر در نزد قبر او سخن می گوید ایراد كرد: مسهد: بیدار، خواب نرفته احفها السوال: در پرس و جو كردن از او كاملا كنجكاوی كن (ای رسول خدا! از جانب من و دخترت كه اكنون در جوارت فرود آمده و با شتاب به تو، ملحق شده است، سلام باد! ای رسول گرامی در فراق دختر برگزیده ات، صبر و تحملم كم شده تاب و توان از كفم بیرون رفته است. اما پس از روبرو شدن با مرگ و رحلت تو هر مصیبتی برای من كوچك و حقیر است: زیرا تو را با دست خود، در قبرت نهادم، و هنگام رحلت سرت بر سینه ام بود كه قبض روح شدی (انا لله و انا الیه راجعون) اینك امانت باز گردانده و گروگان پس داده شد. اما اندوه من جاویدان است، و شبهایم به بیداری خواهد گذشت، تا زمانی كه خداوند، جایگاهی را كه تو، در آن اقامت داری برایم برگزیند. به زودی دخترت تو را خبر خواهد داد كه چگونه این امت در ستمكاری بر او، یكدیگر را كمك كردند. بنابراین با اصرار از او بپرس و جریان را به طور دقیق از او جویا شو. این همه ظلم بر ما روا داشتند، در حالی كه از رفتن تو چیزی نگذشته و یاد تو از خاطره

ها نرفته بود. سلام من به هر دوی شما باد، سلام وداع كننده نه سلام خشمگین خسته ی ملول. اگر از حضورت باز گردم، نه از روی ملالت و رنجیدگی است، و اگر از رفتن باز ایستم، به دلیل بدگمانی و سوء ظن به وعده خداوند در مورد صابران نخواهد بود.) سیدرضی رضوان الله علیه در مقدمه ی خطبه، حضرت زهرا (ع) را سیده النساء (سرور زنان) نامیده، زیرا در خبری آمده است: هنگامی كه حضرت امیر (ع) مشاهده فرمود كه زهرا (ع) در آخرین لحظه های زندگی می گرید، به او خطاب كرد: (ای زهرا، آیا دوست نداری كه سرور زنان این امت باشی؟). روایت شده است كه فرمود: سروران زنان جهان چهار نفرند: 1- خدیجه دختر خولید (اولین همسر فداكار حضرت رسول (ص)). 2- حضرت فاطمه زهرا (دخت گرامی پیامبر خدا (ص)). 3- آسیه دختر مزاحم (زن خداپرست فرعون). 4- مریم دختر عمران (مادر حضرت عیسی (ع)). سلام گفتن امیرمومنان (ع) از جانب خودش، بر طبق معمول است كه هر كس به دیدار كسی می رود سلام می گوید، البته این دیدار قلبی و روحانی بود، نه جسمانی و ظاهری اما سلامی كه از طرف زهرا (ع) عرض می كند گویا می خواهد از حضرت رسول (ص) برای دخترش اذن دخول بگیرد كه در جوار آن حضرت به بهشت جاودان وارد شود.

و السریعه اللحاق...، به منظور شكایت از مصیبتهایی است كه از فراق رسول خدا و به دنبال آن، شهادت حضرت زهرا بر وجود مقدسش عارض شده و اشاره به این است كه چقدر زود از دنیا رفت و به پدر بزرگوارش ملحق شد! مدت زندگی فاطمه (ع) پس از رحلت پدر، چهار ماه و به قولی شش ماه بوده است سپس گویی پیامبر (ص) را مخاطب ساخته، به او شكایت می كند كه در مصیبت زهرا (ع) شكیبائیش كم و توانش تمام شده است. تعبیر: صفیتك (برگزیده تو) به جای ابنتك، به منظور احترام و دوستی و گرامیداشتی است كه حضرت رسول (ص) نسبت به دخترش اعمال می كرد. امام (ع) با جمله ی الا ان لی... موضع تعز، با خطاب به پیامبر (ص) خود را در این مصیبت دلداری و تسلای خاطر می دهد كه اگر چه شهادت زهرا (ع) طاقت فرسا و غیر قابل تحمل است ولی غم دوری تو بسیار سخت تر است، پس چنان كه بر فراق تو با همه دشواریش صبر كردم، در مرگ زهرا (ع) به طریق اولا و آسانتر بردبار خواهم بود. التاسی، منظور از تاسی اقتدا كردن در صبر بر این اندوه، به صبر در مصیبت رسول اكرم است. فلقد وسدتك... نفسك، شرح غم و اندوه و تحمل رنج فراوانی است كه در هنگام به خاك سپردن رسول اكرم به او دست داد، در حالی كه روح مباركش میا

ن سینه و گلوی علی (ع) از بدن شریفش خارج شد. گویا امام (ع) به این سخن آن ضایعه اسفناك را به یاد می آورد تا تسكینی برای مصیبت تازه اش باشد. فانا لله و انا الیه راجعون، منظور از ذكر این جمله، این كلام خداست: (و بشر الصابرین الذین اذا اصابتهم مصیبه قالوا انا لله و انا الیه راجعون.) فلقد استرجعت الودیعه... الرهینه، در این عبارت دو كلمه ی ودیعه: امانت و (رهینه): گروگان را، برای نفس استعاره آورده است. در مناسبت استعاره ی كلمه ی ودیعه دو احتمال است: 1- آن كه ارواح در این بدنها، از آن نظر كه باید در حفظ آن كوشش شود تا به سوی صاحب خود برگردند، مانند امانت هستند. 2- احتمال دیگر: از این كلمه همان چیزی اراده شده است كه میان مردم مشهور است، یعنی زن در پیش مرد امانت است، چنان كه می گویند: (زنها امانتهای ارزشمندی می باشند). مناسبت استعاره كلمه ی الرهینه آن است كه تمام نفسها در گرو وفای به عهدی می باشند كه با خدای خود داشته اند. و آن پیمانی است كه در هنگام فرود آمدن از جهان معقول به عالم محسوس از او گرفته اند كه به سوی او برگردند، در حالی كه از خشم او در امان باشند و به اوامر او، عمل كند و از غضب او در امان باشد و از راهی كه

پیامبر برای آنها معین كرده منحرف نشوند. اگر به این پیمان وفا كند از گروی در می آید و پاداش او چند برابر می شود چنان كه خدای تعالی می فرماید: (و من اوفی بما عاهد علیه الله فسیوتیه اجرا عظیما) ولی اگر پیمان را شكست و مرتكب معاصی شد در گرو عمل خود باقی است، می فرماید: (كل نفس بما كسبت رهینه) كلمه رهینه در مذكر و مونث یكسان به كار می رود كه قبلا بیان شده است. اما حزنی... مقیم...، علی (ع) در این كلام غم و اندوه خود را در فراق رسول خدا و زهرای مرضیه به طریق شكوه آمیز بیان می فرماید، و به دلیل این كه بارها از زبان رسول خدا مژده رفتن خودش را به بهشت شنیده بود و می دانست كه سرای آن حضرت نیز در بهشت است، لذا در این عبارت كلمه (دار) را به جای كلمه جنه به معنای بهشت آورده است. و ستنبئك انبتك... الذكر، این جمله اشاره به شكایت امام (ع) از مردم، به حضور پیامبر است كه به اعتقاد او پس از رحلت آن حضرت، حقش را كه خلافت بود غصب و حق زهرا (ع) را كه فدك بود ظالمانه تصرف كردند، و هر دو از حق خود دور و محروم شدند، علاوه بر ستمهایی كه بر خود آن حضرت رفت و سخنان ناروایی كه به او گفتند، با آن كه از وفات رسول خدا چیزی نگذشته بود و دستو

ر قرآن به دوستی ذوی القربی (خویشان پیامبر) هنوز تازه و برای همه معلوم بود. و السلام علیكما...، معمولا عادت دوستان راستین چنین است كه هنگام جدا شدن از همدیگر به عنوان وداع و خداحافظی، سلام می گویند. و ان اقم... الصابرین، با این سخنان، حضرت خویش را از همانندی با كسانی كه از شدت ناراحتی بر قبور حاضر می شوند و می پندارند آنچه از دست رفته جبران نخواهد شد، و صبر و بردباری بر آن اجری نخواهد داشت، تبرئه می كند. امام (ع) در حضور پیامبر عرض می كند: من به آنچه خدا در مقابل مصیبتها به پیامبران وعده كرده- كه صلوات و رحمت اوست- یقین دارم، چنان كه می فرماید: (... آنها كه گفتند: ما از خدائیم و به سوی او باز می گردیم رحمتهای خدا بر آنها است و آنان هدایت یافتگانند. توفیق از خداوند است).

صفحه 1.